چرخه روزانه ورود ماهی سفید (rutilus frisii kutum) به رودخانه و عوامل اکوفیزیولوژیک مرتبط با آن

ماهی سفید (rutilus frisii kutum)از ماهیان بومی دریای خزر است که پس از رسیدن به سن بلوغ جهت تخمریزی به رودخانه وارد می شود. بمنظور بررسی تغییرات تعداد ماهی وارد شده به رودخانه خشکرود، آمار صید ماهی سفید از رودخانه در هر شبانه روز از تاریخ 18/12/90 لغایت 22/2/91 در دهانه رودخانه اندازه گیری و ثبت شد. همچنین فاکتورهای فیزیکی آب و هوا شامل دبی، دمای آب، میزان بارندگی، سمت باد، سرعت باد، وضعیت دریا، وضعیت جوی، وضعیت شفافیت آب رودخانه، میزان اکسیژن آب، میزان نور و ph به مدت 2 ماه، هر سه روز یک بار و دو بار در روز (یک بار در روز و یک بار در شب) اندازه گیری و ثبت شدند. در این مطالعه رابطه پارامتر های فیزیکی آب با تعداد ماهی وارد شده به رودخانه و مقادیر هر یک از این پارامتر ها در زمان حداکثر مهاجرت این ماهی تعیین شد. هورمون های ملاتونین و lh در پلاسمای خون ماهیان مولد نر و ماده با خونگیری از 103 ماهی که از دریا و رودخانه صید شدند، در روز و شب تعیین شد. میزان این هورمون ها در طی دوره 2 ماهه تولیدمثلی ماهی سفید و طی هر فاز ماه نیز بررسی شد. میانگین وزن مولدین ماده و نر وارد شده به رودخانه بترتیب 2/837 و 5/575 گرم و میانگین طول چنگالی آنها بترتیب 39 و 34 سانتی متر بود. نتایج نشان داد که دمای آب یکی از موثرترین عوامل درمهاجرت ماهی سفید به رودخانه بوده و محدوده مناسب آن 16- 13 درجه سانتی گراد می باشد. همچنین در بررسی تعداد ماهی وارد شده به رودخانه، تعداد کل ماهی های وارد شده به رودخانه در شب و روز متفاوت بود و می توان گفت عملاً در روز ماهی وارد رودخانه نمی شد. علاوه بر آن میزان هورمون ملاتونین درشب (pg/ml) 9/10 و بیشتر از روز (pg/ml) 9/3 بود و در طی دوره نیز متفاوت بود. میزان هورمون lh در ابتدای دوره تولیدمثلی زیاد بود، پس از آن کاهش پیدا کرد و دوباره با پایان یافتن دوره تولیدمثلی به میزان اندکی افزایش یافت. نتایج نشان داد که ورود ماهی سفید به رودخانه تحت تاثیر عوامل اکولوژیکی و سیستم درونی بدن ماهی قرار دارد و به نظر می رسد هورمون ملاتونین، هورمون هماهنگ کننده ریتم ورود شبانه روزی ماهی سفید به رودخانه برای تخمریزی باشد.